মূল্যবান পুথিসমূহৰ ন্যায়নিষ্ঠ আৰু বিজ্ঞভাৱে সহজে পাব পৰা অৱস্থাত পাব পৰাকৈ বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিত সংৰক্ষণ কৰিব লাগে। যদিও দুটাহে ইয়াৰ সাৰতত্ব যত ৰক্ষণাবেক্ষণ হল, এখন কিতাপৰ অৱস্থা পৰীক্ষা কৰি কিতাপখনৰ ভগা-ছিগা অৱস্থা আৰু ইফাল-সিফাল হোৱা অৱস্থাটো পৰ্যায়ক্ৰমে পৰ্যবেক্ষণ কৰা আৰু সংৰক্ষণ হল, ভগা-ছিগা অৱস্থাটো পৰীক্ষা কৰি তাৰ কাৰণটো নিৰ্ণয় কৰি আকৌ তাক পুনসংস্থাপন কৰিবলৈ সেই কিতাপখনৰ বাবে বিশেষ ব্যৱস্থা লোৱা।
গতিকে সংৰক্ষণটো ৰক্ষণাবেক্ষণৰ সমপৰ্যায়ৰ নহয় মাত্ৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ এক গঢ় গতিহে।
ৰক্ষণাবেক্ষণ কথাটো তেতিয়াহে কৃতকাৰ্য্য হব, যেতিয়া ইয়াৰ মূল চাবি-কাঠি সংৰক্ষণটো ঠিককৈ কৰা যাব।
প্ৰতি দিনে হোৱা সংৰক্ষণৰ দৃশ্য দুটা ধৰণে কৰিব পাৰি-
এইবিলাক কৰাৰ সলনি যদি সংৰক্ষণ বিভাগটোত যথেষ্ট পোহৰৰ আৰু বাতানুকূল ব্যৱস্থা কৰা যায়, তেন্তে ই ধূলি-বালিৰ পৰা ৰক্ষা পৰিব, যিটো চিলভাৰফিচ, পঁইতাচোৰা আৰু জিলীৰ দৰে পোকৰ মূল কাৰণ। কিতাপৰ থোৱা খলপাবিলাক চাফ-চিকুণকৈ আৰু আদ্ৰতাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব লাগে, লগে লগে পৃষ্ঠাবিলাকৰ মাজে মাজে নিমপাত ৰাখিব লাগে, এইটোৱে বৰ কাম দিয়ে। পঢ়ুৱৈসকলকো তেওঁলোকে পঢ়া কিতাপখন ঠিকে-ঠাকে ৰাখিবলৈ কব লগে। পৃষ্ঠাবিলাক ভাঁজ কৰা আৰু পাত ফলাটো বন্ধ কৰিব লাগে। পুৰণা কিতাপবিলাক বন্ধোৱা আৰু কিতাপবিলাকৰ অৱস্থা নিয়মিতভাৱে পৰীক্ষা কৰিবলৈ এটা দিন আচুতীয়াকৈ থব লাগে, তেতিয়াহে পৰ্যায়ক্ৰমে সংৰক্ষণ কৰিব পৰা যায়।
প্ৰিজাৰভেচন আৰু কনজাৰভেচন তেতিয়াহে ফলপ্ৰসূ হব –যেতয়া পঢ়ুৱৈ আৰু পুথিভঁৰাল কৰ্তৃপক্ষ পৰস্পৰৰ সহযোগী হব। পঢ়ুৱৈয়ে এই কথাটো বুজি পাব লাগিব যে এইটো তেওঁলোকৰ লাভৰ বাবেই কৰা হৈছে আৰু ইয়াক যে ৰাজহুৱা স্বাৰ্থৰ বাবেহে কৰা হৈছে সেইটো পাহৰিব নালাগিব। প্ৰতিজন ব্যক্তিয়েই ৰাইজৰ এটা অংশ। এি কথাটো মনত ৰাখিব লাগিব। আনহাতে পুথিভঁৰাল কৰ্তৃপক্ষই তেওঁলোকৰ কৰ্মক সন্মান জনাবি লাগিব আৰু কৰ্মত খৰপোচ হব লাগিব।
